Οι πρόσφατες νομοθετικές αλλαγές που αφορούν τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ) σχετικά με τις προσαυξήσεις στη δόμηση και το ύψος των κτηρίων καθορίζονται από τέσσερις αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας. Στις αποφάσεις αυτές κρίθηκε ότι το σύστημα κινήτρων του ΝΟΚ είναι αντισυνταγματικό και καθορίζεται τι δεν επιτρέπεται πια να κατασκευάζεται στις οικοδομές.
Οι δικαστές του ΣτΕ διευκρίνισαν ποιες οικοδομικές άδειες δεν επηρεάζονται από την αντισυνταγματικότητα του ΝΟΚ, καθώς και το στάδιο και τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες «παγώνει» η ανέγερση των οικοδομών. Ειδικότερα, η αντισυνταγματικότητα δεν αφορά άδειες που έχουν αρχίσει να υλοποιούνται μέχρι τις 11 Δεκεμβρίου 2024.
Σύμφωνα με τις αποφάσεις (146, 147, 148, 149/2025) με πρόεδρο τον Μιχάλη Πικραμένο και εισηγήτριες τις συμβούλους Μαρία Σωτηροπούλου και Χριστιάνα Μπολόφη, οι οικοδομικές άδειες που έχουν υλοποιηθεί έως την προαναφερθείσα ημερομηνία δεν θα επηρεαστούν από την απόφαση. Η έναρξη υλοποίησης των αδειών θεωρείται ότι ξεκινά με τις εργασίες εκσκαφής για την ανέγερση της οικοδομής, οι οποίες πρέπει να αποδεικνύονται με κατάλληλους τρόπους.
Επιπλέον, οι σύμβουλοι του ΣτΕ επισημαίνουν ότι η απλή έκδοση οικοδομικής άδειας δεν συνιστά απόδειξη έναρξης εργασιών. Η ηλεκτρονική υποβολή στοιχείων στον ΕΦΚΑ, εφόσον γίνει έως την 11η Δεκεμβρίου 2024, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αποδεικτικό στοιχείο.
Όσον αφορά το σύστημα κινήτρων και τις προσαυξήσεις στη δόμηση, η Ολομέλεια αποφάνθηκε ότι οι διατάξεις του ΝΟΚ δεν είναι εκ πρώτης όψεως αντισυνταγματικές, εφόσον οι προσαυξήσεις δεν οδηγούν σε υπερβολική δόμηση και δεν επηρεάζουν δυσμενώς το περιβάλλον. Τα κίνητρα συνοδεύονται από αντισταθμιστικά μέτρα, όπως η μείωση κάλυψης και η δημιουργία χώρων πρασίνου, τα οποία θεωρούνται ευνοϊκά για το περιβάλλον.
Οι δικαστές υπογραμμίζουν ότι τα κίνητρα του ΝΟΚ θα πρέπει να ενσωματώνονται στον τοπικό πολεοδομικό σχεδιασμό, ο οποίος θα εξετάζει τις συνέπειες στην περιοχή, με βάση ειδικές επιστημονικές μελέτες.
