Ο ήλιος δύει πίσω από την Καλντέρα, προσφέροντας ένα εντυπωσιακό θέαμα με αποχρώσεις φωτιάς στον ορίζοντα. Ο αέρας φέρνει την υγρασία και την αίσθηση του ασβέστη, καθώς βρισκόμαστε στο χείλος του γκρεμού, παρακολουθώντας τα λευκά υπόσκαφα που φαίνεται να έχουν φυτρώσει μέσα στον ηφαιστειακό βράχο.
Ένας άνδρας με λερωμένη φόρμα, καλυμμένη από σκόνη και μπογιές, στέκεται μπροστά μας. Τα χέρια του είναι νωπά από την εργασία του. Παρά την επίσημη απαγόρευση οικοδομικών εργασιών λόγω της πρόσφατης σεισμικής δραστηριότητας, αυτός συνεχίζει τη δουλειά του ανενόχλητος. Είναι ο Ρουμάνος εργολάβος που έχει αφιερώσει 15 χρόνια στην κατασκευή κατοικιών πάνω σε αυτό το σαθρό έδαφος, δημιουργώντας το 80% των καταλυμάτων που βλέπουμε.
«Αυτά εδώ; Δεν πέφτουν ούτε με σεισμό 7 Ρίχτερ,» ισχυρίζεται με αυτοπεποίθηση, ενώ τα μάτια μας περιπλανώνται σε ρωγμές και καταρρεύσεις που υποδεικνύουν την αδυναμία του εδάφους. Μας εξηγεί πώς οι κατασκευές του είναι ασφαλείς και πώς το μπετόν συνεργάζεται με τον ηφαιστειακό βράχο, αν και η φύση πάντα έχει τον τελευταίο λόγο.
Η εικόνα της Καλντέρας είναι εντυπωσιακή, αλλά και ανησυχητική. Στην καρδιά της, η κατασκευή στα Φηρά αγκαλιάζεται από την απότομη πλαγιά, με ξύλινες σκαλωσιές και μεταλλικές ενισχύσεις που μάχονται ενάντια στη φυσική φθορά. Η πιθανότητα ενός ισχυρού σεισμού να προκαλέσει κατολισθήσεις είναι υπαρκτή, και η γεωλογική ιστορία της Σαντορίνης δείχνει τις συνέπειες που μπορεί να έχει η ανθρώπινη παρέμβαση.
Η συζήτηση για τη στατικότητα των κτισμάτων στην Καλντέρα δεν είναι καινούρια. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, οι μελέτες έχουν δείξει τους κινδύνους που προέρχονται από την υπερδόμηση και την έλλειψη ελέγχου. Παρά τις προειδοποιήσεις, η οικοδομική δραστηριότητα συνεχίζεται με ρυθμούς που προκαλούν ανησυχία, ειδικά μετά την τουριστική έκρηξη.
Σήμερα, η Καλντέρα μοιάζει με αρχιτεκτονικό θαύμα που κρέμεται στο κενό, αλλά πόσο ασφαλές είναι αυτό το θαύμα; Η εικόνα ενός κτιρίου που έχει καταρρεύσει στο παρελθόν και τώρα ανακατασκευάζεται, δίπλα σε ενοικιαζόμενα δωμάτια με τζακούζι που αιωρούνται στο κενό, προκαλεί τρόμο και απορία.
