Ο σεισμός της Σαντορίνης φέρνει στο φως τις αυθαιρεσίες που παρατηρούνται στην Καλντέρα, τις παραλείψεις στη Μήλο και την ανομία στη Μύκονο, αποτελώντας την κορυφή του παγόβουνου των ζητημάτων που ταλανίζουν τα νησιά τα τελευταία χρόνια. Αυτά συμβαίνουν λόγω της πολυάριθμης αδράνειας του κράτους να επιβάλει κανόνες και να ελέγξει τους παρανομούντες.
Στο δύσκολο παζλ του πολεοδομικού σχεδιασμού, που εντείνει την αναστάτωση στην αγορά, προστίθεται η έλλειψη ρύθμισης για την εκτός σχεδίου δόμηση, για την οποία είχε δεσμευτεί ο πρωθυπουργός πριν από μήνες. Επιπλέον, η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ) προκαλεί αναστάτωση στις εντός σχεδίου κατασκευές.
Η οικοδομική δραστηριότητα έχει παγώσει εδώ και μήνες και θα παραμείνει σε αυτή την κατάσταση μέχρι να διευκρινιστεί από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) το νέο πλαίσιο για τις νόμιμες άδειες που έχουν εκδοθεί με τα μπόνους του ΝΟΚ.
Δύο σχεδόν χρόνια μετά την εκστρατεία κατά της αυθαίρετης δόμησης σε Μύκονο και Σαντορίνη, οι περιπτώσεις πολεοδομικών παραβάσεων συνεχίζουν να πληθαίνουν. Παρά τις υποσχέσεις για χρήση drones και αεροφωτογραφιών για την καταπολέμηση της αυθαιρεσίας, παρατηρείται ότι τουριστικά και οικιστικά έργα ανεγείρονται χωρίς άδειες, ενώ φυσικά ρέματα μπαζώνονται.
Ακόμα και όταν υπήρχαν νόμιμες οικοδομικές άδειες, όπως στο Σαρακήνικο της Μήλου, η Πολεοδομία επέτρεψε τη δόμηση σε περιοχές με σπάνιο γεωλογικό ενδιαφέρον, κάτι που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και καθυστέρησε την αντίδραση του ΥΠΕΝ.
Η έλλειψη πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού έχει σοβαρές συνέπειες, όπως οικονομικό και κοινωνικό κόστος, καθώς και περιβαλλοντική υποβάθμιση. Η ανυπαρξία σχεδίου για τον τουρισμό οδηγεί σε αυξημένες πιέσεις στο περιβάλλον και αβεβαιότητα για τις επενδύσεις.
Η αδυναμία ολοκλήρωσης των χωροταξικών πλαισίων αποδεικνύει την αχίλλειο πτέρνα της διοίκησης. Από το 2009, το πρώτο ειδικό χωροταξικό σχέδιο για τον τουρισμό έχει ακυρωθεί, αφήνοντας το μέλλον των τουριστικών επενδύσεων αβέβαιο και συντηρώντας την άναρχη δόμηση.
