Μέσα σε λίγες εβδομάδες, οι Σύνοδοι Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την άμυνα και την ασφάλεια διαδέχθηκαν η μία την άλλη με γοργούς ρυθμούς. Σκοπός αυτών των συναντήσεων είναι η αναζήτηση μεθόδων και τρόπων για τον ταχύ επανεξοπλισμό της Ε.Ε., ιδιαίτερα στο πλαίσιο της ενίσχυσης της ασφάλειας της Ουκρανίας.
Η έννοια της αμυντικής αυτονομίας δεν είναι νέα. Το 2015, ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, είχε ζητήσει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού στρατού, πρόταση που τότε δεν βρήκε υποστήριξη από τα κράτη-μέλη.
Δέκα χρόνια αργότερα, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 20ης Μαρτίου, οι 27 ηγέτες της Ε.Ε. συμφώνησαν σε μια κοινή στρατηγική για την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων κατά την επόμενη πενταετία. Αυτή η απόφαση έρχεται σε μια εποχή που οι ευρωπαϊκές μυστικές υπηρεσίες προειδοποιούν για πιθανές ρωσικές επιθέσεις σε χώρες της Ε.Ε. εντός τριών έως πέντε ετών, ενώ οι κυβερνήσεις ανησυχούν για ενδεχόμενη στρατηγική αποχώρηση των Η.Π.Α.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη παρουσιάσει το σχέδιο της μέσω της «Λευκής Βίβλου» για τον επανεξοπλισμό, με στόχο την εξασφάλιση 800 δισ. ευρώ για την αγορά αμυντικού εξοπλισμού έως το 2030, με την πλειονότητα να παράγεται εντός της Ε.Ε.
Η χρηματοδότηση θα προέρχεται από ένα νέο ταμείο, το SAFE (Δράση Ασφάλειας για την Ευρώπη), το οποίο θα δανείσει 150 δισ. ευρώ στα κράτη-μέλη με χαμηλά επιτόκια. Η προθεσμία για την υποβολή αιτήσεων δανείων είναι μέχρι τις 30 Ιουνίου 2027.
Η Κομισιόν επιτρέπει στα κράτη-μέλη να επενδύουν στην άμυνα έως 1,5% του ΑΕΠ τους κάθε χρόνο, χωρίς αυτό να υπολογίζεται στο δημόσιο έλλειμμα. Ωστόσο, αρκετοί αναλυτές εκφράζουν αμφιβολίες αν θα επιτευχθεί ο στόχος των 800 δισ. ευρώ.
Για να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία και να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις της Γαλλίας, οι κοινές προμήθειες πρέπει να κατασκευάζονται κατά 65% από προμηθευτές στην Ε.Ε., τη Νορβηγία ή την Ουκρανία. Οι χώρες του ΕΟΧ και άλλες συνεργαζόμενες χώρες θα μπορούσαν επίσης να συμμετάσχουν στις προμήθειες.
Όσον αφορά την Τουρκία, η συμμετοχή της στις προμήθειες αμυντικού υλικού είναι δυνατή, ωστόσο δεν θα έχει πρόσβαση σε δάνεια μέσω του SAFE.
