Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) προχώρησε σε ανακοίνωση όπου παρέχει διευκρινίσεις σχετικά με την επεξεργασία δύο προεδρικών διαταγμάτων που αφορούν τους όρους δόμησης στους οικισμούς. Οι διατάξεις αυτές εξετάστηκαν από το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ το περασμένο έτος (Αύγουστος 2024) και φέτος, με επίκεντρο την επέκταση των οικισμών.
Κεντρικό σημείο της ανακοίνωσης είναι ότι οι ρυθμίσεις του Υπουργείου Ενέργειας για τη Ζώνη Γ΄ κρίθηκαν μη νόμιμες. Το ΣτΕ διαπίστωσε ότι οι εκτάσεις που θα περιλαμβάνονταν στη συγκεκριμένη ζώνη δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις για να ενταχθούν εντός ορίου οικισμού.
Η Ζώνη Γ΄ του σχεδίου διατάγματος περιλάμβανε οικισμούς που εκτείνονταν πέρα από τη Β1 Ζώνη μέχρι το καθορισμένο όριο του οικισμού, όπως είχε αποφασιστεί από τον νομάρχη. Το περασμένο έτος, το ΣτΕ είχε λάβει σχέδιο προεδρικού διατάγματος, το οποίο τον Αύγουστο του 2024 (γνωμοδότηση 74/2024) κρίθηκε νόμιμο.
Στην εν λόγω γνωμοδότηση, το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ, με πρόεδρο την αντιπρόεδρο Μαργαρίτα Γκορτζολίδου και εισηγήτρια την πάρεδρο Ζωή Θεοδωρικάκου, αναγνώρισε τη νομιμότητα της συνένωσης δύο οικιστικών διαταγμάτων. Αυτά καθορίζουν τα κριτήρια οριοθέτησης και τους όρους δόμησης για τους οικισμούς εκτός σχεδίου πόλεως προ του 1923, καθώς και για τους οικισμούς της χώρας με πληθυσμό μέχρι 2.000 κατοίκους.
Αυτή τη στιγμή είναι σε ισχύ δύο προεδρικά διατάγματα. Το πρώτο, που χρονολογείται από το 1981, αφορά τους οικισμούς προ του 1923 και καθορίζει τα όρια και τους όρους δόμησής τους. Το δεύτερο διάταγμα, από το 1985, αναφέρεται στους οικισμούς μέχρι 2.000 κατοίκους.
Μετά τη γνωμοδότηση του ΣτΕ, το Υπουργείο Ενέργειας επανυποβλήθηκε το σχέδιο διατάγματος με τροποποιήσεις, το οποίο αξιολογήθηκε και πάλι από το ΣτΕ, οδηγώντας στην έκδοση της γνωμοδότησης υπ’ αριθμ. 17/2025, η οποία αργότερα δημοσιεύθηκε ως Π.Δ. 194/2025.
Η ενοποίηση αυτή κρίθηκε νόμιμη, καθώς περιλαμβάνει ειδικές ρυθμίσεις για τους προϋφιστάμενους οικισμούς του 1923, οι οποίοι είναι υπό προστασία, καθώς και για τους παραδοσιακούς οικισμούς, για τους οποίους υπάρχουν επίσης ειδικότερες ρυθμίσεις.
Αντίθετα, οι ρυθμίσεις για τη Ζώνη Γ΄ του ΥΠΕΝ κρίθηκαν μη νόμιμες, καθώς περιλάμβαναν εκτάσεις που, βάσει των χαρακτηριστικών τους, θα έπρεπε να βρίσκονται εκτός των ορίων του οικισμού και θα ήταν οικοδομήσιμες μόνο σύμφωνα με τις διατάξεις της εκτός σχεδίου δόμησης. Το ΣτΕ τόνισε ότι η αναγνώριση της Ζώνης Γ΄ θα ισοδυναμούσε με παράνομη επέκταση οικισμού, κάτι που απαγορεύεται ρητά από τον εξουσιοδοτικό νόμο και τις διατάξεις του ίδιου του Π.Δ.
