Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 19η θέση παγκοσμίως όσον αφορά τον κίνδυνο λειψυδρίας, με τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής να επιδεινώνουν σοβαρά την κατάσταση σε επίπεδο προσφοράς και ζήτησης.
Η μείωση των βροχοπτώσεων και η αυξημένη κατανάλωση νερού για άρδευση και άλλες χρήσεις είναι οι κύριοι παράγοντες που οδηγούν σε αυτό το πρόβλημα, όπως αναδεικνύεται από μελέτη του World Resources Institute και έκθεση της Deloitte, που εξετάζει τη διαχείριση των υδάτων στην Ελλάδα.
Η έκθεση, η οποία εκπονήθηκε για λογαριασμό της ελληνικής κυβέρνησης και δημοσιοποιήθηκε από το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, αναδεικνύει τις σοβαρές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα σχετικά με την επάρκεια των υδάτινων πόρων.
Η Ελλάδα έχει καταγράψει υπερδιπλασιασμό των απολήψεων νερού για ύδρευση (+139%) την περίοδο 2001-2022. Αυτή η αύξηση αποδίδεται κυρίως στην έντονη τουριστική δραστηριότητα, την αύξηση της κατά κεφαλήν κατανάλωσης και τις μεγάλες απώλειες στα δίκτυα διανομής, οι οποίες αγγίζουν το 50%. Το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα έντονο σε περιοχές με αυξημένες τουριστικές ροές, όπως οι Κυκλάδες, όπου η κατανάλωση νερού αυξάνεται κατακόρυφα το καλοκαίρι, ενώ οι διαθέσιμοι υδάτινοι πόροι είναι περιορισμένοι.
Η χώρα κατέχει την πρωτοκαθεδρία στην κατανάλωση αρδευτικού νερού στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ξεπερνώντας άλλες μεσογειακές χώρες με παρόμοια κλιματικά χαρακτηριστικά. Παρά τη μείωση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων τα τελευταία χρόνια, οι απολήψεις νερού για άρδευση παραμένουν υψηλές, εξαιτίας της αυξημένης θερμοκρασίας και των παλαιών δικτύων άρδευσης, που συχνά ξεπερνούν τα 20 χρόνια ζωής.
Επιπλέον, η διαθεσιμότητα επιφανειακών υδάτων έχει υποστεί σημαντική μείωση. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η άντληση υπόγειων υδάτων αυξήθηκε κατά 80% μεταξύ 2000 και 2022, φτάνοντας τα 6.221 εκατ. κυβικά μέτρα ετησίως, ενώ η χρήση επιφανειακών υδάτων μειώθηκε κατά 40% την ίδια περίοδο. Αυτή η ανισορροπία προκαλεί έντονη πίεση στα υπόγεια υδατικά αποθέματα και αυξάνει τον κίνδυνο υφαλμύρισης, κυρίως σε περιοχές με έντονη γεωτρητική δραστηριότητα.
Η κατάσταση επιδεινώνεται από τη μείωση των αποθεμάτων νερού στους ταμιευτήρες των υδροηλεκτρικών έργων της ΔΕΗ, οι οποίοι χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ενέργειας και για άρδευση. Παρά τις αυξημένες βροχοπτώσεις το τελευταίο διάστημα, τα αποθέματα παραμένουν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, γεγονός που απειλεί την επάρκεια νερού καθώς και το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας.
