Η νέα πρωτοβουλία του protothema.gr επιδιώκει να συνδυάσει τις δύο όψεις ενός προσώπου που βρίσκεται σε «δεύτερο» πλάνο, αλλά πάντοτε στο προσκήνιο της αρχαιοελληνικής μυθολογίας και των ομηρικών επών. Η Medusa του «Πρώτου Θέματος» δεν στοχεύει στην «απόλυτη» αλήθεια και δεν επιδιώκει να «πετρώσει» κάποιον με την ασχήμια των καταστάσεων που καλείται να διερευνήσει και να προβάλλει.
Για τη δική μας Μέδουσα, η αποστολή και η αρχή είναι οι «γωνίες» και όχι μόνο η οπτική γωνία. Η θεματολογία διαμορφώνεται από την επικαιρότητα και την ανάγκη να φωτιστούν πρόσωπα και καταστάσεις που δεν βρίσκονται πάντα στο προσκήνιο. Ξεκαθαρίζουμε ότι δεν διεκδικούμε το «απόλυτο» σε καμία μορφή και θα είμαστε δίπλα σε κάθε εικόνα και πρίσμα, ακόμη κι αν στο τέλος της διαδρομής η αντανάκλασή του «πετρώσει» τις δικές μας απόψεις και θέσεις.
Επεισόδιο 1 – Γαύδος – Όχι ακόμη ένας «πιλότος»
Η Γαύδος, το νοτιότερο άκρο της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει γίνει τους τελευταίους 12 μήνες ο κύριος προορισμός των κυκλωμάτων διακίνησης μεταναστών από τη Λιβύη. Το νησί με τους ελάχιστους κατοίκους βρίσκεται ανάμεσα στην Κρήτη και την Αφρική και είναι έτοιμο να καταρρεύσει υπό την αφόρητη πίεση. Οι εικόνες που καταγράφει η κάμερα της «Μέδουσας» είναι «αφιλτράριστες» και απαιτούν προσοχή, καθώς δεν πρέπει να συγχέονται με τις εικόνες της μεταναστευτικής κρίσης στο Ανατολικό Αιγαίο.
Οι κάμερες ακολουθούν τη διαδρομή των μεταναστών από τη στιγμή που επιβαίνουν σε επικίνδυνες βάρκες μέχρι την άφιξή τους στο προσωρινό κέντρο κράτησης στην Αγιά, Χανίων. Οι εικόνες είναι αποκαλυπτικές, με τους πρόσφυγες να δηλώνουν ότι η πολιτεία προσπαθεί να κρύψει την κατάσταση κάτω από το «χάλι».
Στο Λιμεναρχείο Γαύδου υπηρετούν μόλις δύο λιμενικοί, οι οποίοι αλλάζουν κάθε τέσσερις εβδομάδες. Δουλεύουν ασταμάτητα, επτά ημέρες την εβδομάδα και 24 ώρες την ημέρα, χωρίς σταθερό τηλέφωνο και διαδίκτυο. Επιπλέον, η συνεργασία με την Frontex αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες.
Η «ανθρωπογεωγραφία» της νέας κρίσης δείχνει ότι στη Γαύδο φτάνουν κυρίως άνδρες από χώρες όπως το Σουδάν και η Ερυθραία, με τους περισσότερους να είναι νέοι κάτω των 40 ετών. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής, τα έγγραφα ταυτοποίησής τους καταστρέφονται, καθιστώντας τους ανώνυμους πρόσφυγες. Το ταξίδι είναι εξαιρετικά δύσκολο, καθώς η Γαύδο απέχει πάνω από 150 ναυτικά μίλια από τη Λιβύη.
Οι αριθμοί είναι μακάβριοι. Περισσότεροι από 2.200 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους στο συγκεκριμένο πέρασμα το 2024, ενώ πάνω από 1.000 είναι οι δηλωμένοι αγνοούμενοι. Από το 2014 μέχρι σήμερα, πάνω από 25.000 ψυχές έχουν χαθεί στα εν λόγω νερά.
Η Γαύδος, με τις ελάχιστες υποδομές, δεν μπορεί να διαχειριστεί τις τρέχουσες ροές προσφύγων, οι οποίες εξαρτώνται από τις καιρικές συνθήκες. Το Υπουργείο Μετανάστευσης προσπαθεί να βρει λύσεις, αλλά η κατάσταση στη Λιβύη καθιστά δύσκολη την προσέγγιση.
