Καθώς η κυβέρνηση και η κοινωνία αναζητούν τον υπαίτιο για την αύξηση των ενοικίων και την κρίση στέγης, μια πρόσφατη μελέτη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών έρχεται να προκαλέσει αναταράξεις: η Airbnb δεν είναι η αιτία του προβλήματος. Σύμφωνα με τα ευρήματα, οι κατοικίες που διατίθενται αποκλειστικά για βραχυχρόνιες μισθώσεις (STR) αποτελούν μόλις το 0,4% του συνολικού στεγαστικού αποθέματος της χώρας, ένα ποσοστό που δεν επηρεάζει σημαντικά την αγορά.
Αντίθετα, στην Ελλάδα υπάρχουν πάνω από 2,28 εκατομμύρια ακίνητα – που αντιπροσωπεύουν το 34,5% του συνολικού αποθέματος – τα οποία δεν χρησιμοποιούνται ως κύριες κατοικίες. Ωστόσο, η έννοια «κενές κατοικίες» καλύπτει ένα ευρύ φάσμα ακινήτων, όπως δευτερεύουσες ή εξοχικές κατοικίες, ακίνητα προς πώληση ή ενοικίαση, καθώς και εγκαταλειμμένα ακίνητα. Αυτό σημαίνει ότι όχι όλα τα «2,2 εκατ. κενά σπίτια» είναι διαθέσιμα για μίσθωση, αλλά αποτυπώνουν την αδυναμία του στεγαστικού μοντέλου να αξιοποιήσει τις υπάρχουσες υποδομές.
Η μελέτη δημοσιεύεται σε μια περίοδο όπου έχει επιβληθεί προσωρινό πάγωμα στην έκδοση νέων Αριθμών Μητρώου Ακινήτων (ΑΜΑ) στις τρεις μεγαλύτερες περιοχές του Δήμου Αθηναίων: Πλάκα, Κολωνάκι και Κουκάκι, με πιθανή παράταση αυτού του μέτρου έως τις 31 Δεκεμβρίου 2026. Οι περιορισμοί αυτοί ενδέχεται να επεκταθούν και σε άλλες περιοχές, ανάλογα με την έκταση του προβλήματος.
Η μελέτη του ΟΠΑ προσφέρει μια νέα οπτική για το πώς η Airbnb δεν είναι η κύρια υπεύθυνη για την κρίση στέγης. Στο κέντρο της Αθήνας, μόλις το 1,1% των κατοικιών προσφέρονται μέσω βραχυχρόνιων μισθώσεων, ενώ τα κενά σπίτια ξεπερνούν το 25%. Παράλληλα, το 98% των οικοδεσποτών είναι ιδιώτες που διαθέτουν ένα ή δύο ακίνητα, με μέσο καθαρό εισόδημα 628 ευρώ το μήνα.
Ωστόσο, η αγορά δείχνει μια ραγδαία μείωση στην προσφορά κατοικιών προς μίσθωση, ακόμη και σε περιοχές όπου η Airbnb είναι ελάχιστη ή ανύπαρκτη. Στο Περιστέρι, για παράδειγμα, τα διαμερίσματα έως 80 τ.μ. έχουν μειωθεί κατά 38,5%, ενώ η μέση τιμή ενοικίασης έχει αυξηθεί κατά 7,7%. Παρομοίως, στη Νέα Ιωνία, η προσφορά για μικρά σπίτια έχει μειωθεί κατά 29,3%, με τα ενοίκια να αυξάνονται κατά 6,5%. Ακόμη και σε φοιτητικές περιοχές, όπως ο Ζωγράφος, η διαθεσιμότητα έχει μειωθεί κατά σχεδόν 20%.
Το φαινόμενο αυτό είναι πανελλαδικό, αλλά πλήττει κυρίως περιοχές που προηγουμένως θεωρούνταν οικονομικές για ενοικίαση. Οι υποψήφιοι ενοικιαστές βρίσκονται σε δυσκολία, καθώς καλούνται να διαλέξουν μεταξύ υπέρογκων ενοικίων ή μετακόμισης σε περιοχές με χαμηλότερες υποδομές και χειρότερη πρόσβαση στα μέσα μεταφοράς.
Αξιοσημείωτο είναι ότι το 98% των ιδιοκτητών Airbnb διαχειρίζονται μόνο ένα ή δύο ακίνητα, με μέσο εισόδημα κάτω των 650 ευρώ το μήνα, γεγονός που καταρρίπτει τον μύθο των «επενδυτών-καρχαριών» που ελέγχουν την αγορά.