Σημαντικές αποκαλύψεις σχετικά με το παράνομο εμπόριο του εθιστικού ναρκωτικού Captagon έρχονται στο προσκήνιο, μετά τη στρατιωτική κατάληψη μιας βάσης κοντά στη Δαμασκό από τους Σύρους αντάρτες.
Σύμφωνα με το Sky News, σε βίντεο που κυκλοφορεί στα social media, η ομάδα Hayat Tahrir al Sham (HTS) ισχυρίζεται ότι ανακάλυψε «εκατομμύρια» χάπια Captagon στην αεροπορική βάση Μεζέχ, η οποία ήταν υπό τον έλεγχο του Μαχέρ αλ Άσαντ, αδελφού του πρώην προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ.
Το Captagon, γνωστό ως «κοκαΐνη των φτωχών», έχει αναφερθεί ότι υπηρέτησε ως ένα από τα κύρια μέσα χρηματοδότησης του καθεστώτος Άσαντ, όπως δήλωσε ο Βρετανός Υπουργός Εξωτερικών, Ντέιβιντ Λάμι, στη Βουλή των Κοινοτήτων. Ο αρχηγός της HTS, Αμπού Μοχάμεντ αλ-Γκολάνι, ανέφερε ότι ο Άσαντ έχει μετατρέψει τη Συρία σε κέντρο παραγωγής του Captagon για να ενισχύσει τη χρηματοδότησή του.
Το παράνομο εμπόριο του Captagon δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Το 2015, το ναρκωτικό χρησιμοποιήθηκε από μέλη του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) για να καταστείλουν το φόβο πριν από τις μεγάλες τρομοκρατικές επιθέσεις. Ωστόσο, μετά την παρακμή του ISIS, ο Λίβανος και η Συρία ανέλαβαν ηγετική θέση στην παραγωγή και διανομή της ουσίας.
Η Συρία έγινε παγκόσμιο κέντρο παραγωγής Captagon, με εκτιμήσεις να δείχνουν ότι το 80% της παγκόσμιας παραγωγής προέρχεται από τη χώρα. Από το 2018 και μετά, ποσότητες αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων διακινήθηκαν λαθραία από τη Συρία σε άλλες αραβικές χώρες μέσω Ιορδανίας. Σύμφωνα με επίσημες πηγές, το 2021 η κυβέρνηση της Συρίας εκτιμάται ότι κέρδισε πάνω από 5 δισεκατομμύρια δολάρια από πωλήσεις του Captagon.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου (ISW), τα έσοδα από τη διακίνηση ανέρχονταν σε δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, χρηματοδοτώντας το καθεστώς Άσαντ και την «Άξονα Συμμαχίας της Αντίστασης», που περιλαμβάνει οργανώσεις όπως η Χεζμπολάχ και η Χαμάς.
Η χρήση του Captagon διαδόθηκε και σε άλλες χώρες, προκαλώντας τριβές μεταξύ της Συρίας και της διεθνούς κοινότητας. Αν και η Συρία επανεντάχθηκε στον Αραβικό Σύνδεσμο με τη δέσμευση να σταματήσει το λαθρεμπόριο, η παραγωγή και διανομή δεν σταμάτησαν και συνέχισαν να ενισχύουν την οικονομική εξουσία του καθεστώτος Άσαντ κατά τη διάρκεια της σοβαρής οικονομικής κρίσης που προκλήθηκε από τον εμφύλιο πόλεμο.
Μετά την ανατροπή του Άσαντ στις 24 Νοεμβρίου, οι ροές Captagon έχουν μειωθεί, με Ιορδανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχους να αναφέρουν μείωση κατά 90% σε λίγες εβδομάδες.
Αυτές οι εξελίξεις υποδεικνύουν ότι η απομάκρυνση του Άσαντ έχει άμεσες επιπτώσεις στο παράνομο εμπόριο ναρκωτικών, που υπηρέτησε ως κρίσιμη πηγή χρηματοδότησης για το καθεστώς του.
Το Captagon αποτελούσε κάτι περισσότερο από ένα παράνομο ναρκωτικό για τη Συρία του Άσαντ. Ήταν εργαλείο επιβίωσης, οικονομικής ανόρθωσης και πολιτικής εξουσίας. Με την πτώση του καθεστώτος, ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο για τη Συρία, όπου οι διεθνείς δυνάμεις και οι πολιτικές ομάδες θα πρέπει να αναδιοργανώσουν την κατεστραμμένη οικονομία και να επαναφέρουν τη χώρα σε καθεστώς νομιμότητας.
