Ο εμπορικός πόλεμος του Ντόναλντ Τραμπ αποκτά πλέον σαφή κατεύθυνση: η διαμάχη δεν είναι γενική, αλλά επικεντρώνεται στην Κίνα, που αποτελεί τον κύριο αντίπαλο.
Από τα μεσάνυχτα της Τετάρτης, οι δασμοί των ΗΠΑ στα κινεζικά προϊόντα αυξάνονται στο 125%, καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος κατηγόρησε το Πεκίνο για «έλλειψη σεβασμού», μετά την απόφασή του να επιβάλει 84% αντίμετρα σε αμερικανικά προϊόντα.
Παράλληλα, οι ΗΠΑ προχώρησαν σε 90ήμερη μείωση στο 10% των δασμών για πολλές άλλες χώρες, όμως η κύρια επιθετική στρατηγική παραμένει: η αποσύνδεση της αμερικανικής οικονομίας από την Κίνα και η επαναχάραξη της παγκόσμιας εμπορικής πολιτικής.
«Δεν είχαμε τον χρόνο να κάνουμε το σωστό. Τώρα το κάνουμε», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Τραμπ, θεωρώντας την κίνηση αυτή ως συνέχεια της πολιτικής που ξεκίνησε στην πρώτη του θητεία, αλλά δεν ολοκληρώθηκε.
Ο βασικός στόχος είναι η ανατροπή του μοντέλου «εργοστάσιο του κόσμου». Η Κίνα αντιπροσωπεύει σχεδόν το 14% των αμερικανικών εισαγωγών και παρέχει προϊόντα από iPhones μέχρι παιδικά παιχνίδια. Η οικονομία της εξαρτάται από εξαγωγές και κρατική στρατηγική, την οποία ο Τραμπ επιδιώκει να πλήξει.
Σύμφωνα με ανάλυση του BBC, το σχέδιο Made in China 2025, που παρουσιάστηκε το 2015, αποσκοπεί στην παγκόσμια κυριαρχία σε τομείς όπως η αεροδιαστημική και τα ηλεκτρικά οχήματα. Σήμερα, η Κίνα παράγει το 60% των ηλεκτρικών αυτοκινήτων και το 80% των μπαταριών παγκοσμίως.
Για τον Τραμπ, αυτή η κατάσταση δεν είναι μόνο οικονομικό ζήτημα αλλά και ζήτημα κυριαρχίας. Πιστεύει ότι οι ΗΠΑ πρέπει να επαναπατρίσουν τις παραγωγικές τους αλυσίδες και να προστατεύσουν την εγχώρια βιομηχανία μέσω προστατευτικών μέτρων.
Η μεγάλη ερώτηση είναι αν το Πεκίνο θα αποδεχθεί την πρόσκληση για διαπραγματεύσεις και αν θα είναι διατεθειμένο να αλλάξει το βασικό του μοντέλο ανάπτυξης. Οι πιθανότητες φαίνεται να είναι μάλλον μικρές.
Η κινεζική οικονομική στρατηγική είναι στενά συνδεδεμένη με τη γεωπολιτική ισχύ και το κύρος του Κομμουνιστικού Κόμματος. Η απελευθέρωση της αγοράς ή η μείωση των εξαγωγών αντιτίθεται στην ιδεολογία της «εθνικής αναγέννησης» που προωθεί το Πεκίνο.
Ο Τραμπ φαίνεται να μην επιδιώκει απλώς αλλαγές από την Κίνα, αλλά μια μόνιμη στρατηγική προστατευτισμού. Αντί για ελεύθερο εμπόριο, προωθεί τη λογική του «φράγματος» ως μέσο αύξησης εσόδων και εθνικής αυτάρκειας, ανατρέποντας δεκαετίες παγκόσμιας οικονομικής συναίνεσης.
Η αντιπαράθεση αυτή δεν είναι μόνο εμπορική, αλλά και υπαρξιακή. Αν η Κίνα δει τους δασμούς ως στρατηγική αποκλεισμού, ίσως να αποφασίσει ότι δεν υπάρχει λόγος για διαπραγμάτευση.
