Η Ευρωπαϊκή Ένωση κάνει στροφή προς αυστηρότερους κανόνες και πολιτικές σχετικά με την παράνομη μετανάστευση, ανταγωνιζόμενη την άνοδο των ακροδεξιών δυνάμεων. Η πολιτική που κάποτε εκπροσωπούσε η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, με την εμβληματική selfie της με τον Σύρο πρόσφυγα Άνα Μονταμάνι, έχει πλέον αντικατασταθεί από μια προσέγγιση που εστιάζει στην ενίσχυση των ελέγχων και την εντατικοποίηση των επιστροφών.
Στις 12 Απριλίου, η Κομισιόν δημοσιοποίησε έναν κατάλογο «ασφαλών» χωρών προέλευσης, περιορίζοντας έτσι τις δυνατότητες χορήγησης ασύλου για τους υπηκόους τους. Στον κατάλογο περιλαμβάνονται το Κόσοβο, το Μπανγκλαντές, η Κολομβία, η Αίγυπτος, η Ινδία, το Μαρόκο και η Τυνησία.
Η αυστηρότερη πολιτική που εφαρμόζεται στην Ευρώπη αποτυπώνεται και στην Ελλάδα, όπου η ανάληψη του υπουργικού χαρτοφυλακίου από τον κ. Μάκη Βορίδη μπορεί να συμβολίζει αυτή τη νέα κατεύθυνση. Η δήλωση της κυρίας Μέρκελ, αν και εκτός πολιτικής, χαιρέτισε τη συμφωνία των μελλοντικών κυβερνητικών εταίρων στη Γερμανία.
Το νέο σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο στην Ε.Ε. περιλαμβάνει τέσσερις βασικούς πυλώνες:
- Αυστηρός έλεγχος: Οι αιτούντες που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις εισόδου θα υπόκεινται σε ελέγχους ταυτοποίησης και ασφάλειας.
- Βάση δεδομένων Eurodac: Η βάση δεδομένων θα αναβαθμιστεί για να διασφαλίσει την ακριβή ταυτοποίηση των αιτούντων άσυλο.
- Διαδικασία στα σύνορα και επιστροφές: Υποχρεωτική διαδικασία για αιτούντες άσυλο που δεν χρειάζονται προστασία, με αποτελεσματικές επιστροφές.
- Πρωτόκολλα διαχείρισης κρίσεων: Παροχή ταχείας βοήθειας και χρηματοδότησης σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.
Η επιστροφή των παράνομων μεταναστών αποτελεί κεντρικό σημείο του νέου συμφώνου, ωστόσο τα στατιστικά δείχνουν ότι λιγότεροι από ένας στους πέντε συμμορφώνονται με τις εντολές επιστροφής. Σύμφωνα με τη Eurostat, από τους 484.160 παράνομους μετανάστες που διατάχθηκαν να εγκαταλείψουν την Ε.Ε. το 2023, μόλις 91.465 (18,9%) επέστρεψαν στις χώρες καταγωγής τους.
