Στο Βέλγιο, 52 παιδιά έχουν συλληφθεί μεταξύ 2008 και 2017 με τη χρήση σπέρματος από τον ίδιο δότη, ο οποίος φέρει γονίδιο που μπορεί να προκαλέσει καρκίνο, σύμφωνα με δημοσίευμα της γαλλόφωνης εφημερίδας Le Soir.
Μια πρόσφατη έρευνα της βρετανικής εφημερίδας The Guardian αποκάλυψε ότι ένας Δανός δότης με σπάνια μετάλλαξη που σχετίζεται με υψηλό κίνδυνο πρώιμου καρκίνου, έχει οδηγήσει στη γέννηση 67 παιδιών στην Ευρώπη, εκ των οποίων τα 52 στο Βέλγιο μέσω υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Η υπόθεση περιλαμβάνει 37 οικογένειες που ενημερώθηκαν ότι ένα ή περισσότερα από τα παιδιά τους έχουν συλληφθεί χρησιμοποιώντας το σπέρμα του εν λόγω δότη. Κάθε παιδί έχει 50% πιθανότητα να κληρονομήσει το γονίδιο του δότη και την ασθένεια, με δέκα από αυτά να έχουν ήδη διαγνωστεί με καρκίνο, όπως λευχαιμία ή λέμφωμα.
Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, ο υπουργός Υγείας του Βελγίου ανέφερε ότι τα 52 παιδιά προήλθαν από 37 γυναίκες, με κάποιες να έχουν αποκτήσει περισσότερα από ένα παιδιά από τον ίδιο δότη, και παρακολουθούνταν σε 12 κέντρα γονιμότητας. Ο υπουργός τόνισε ότι πρόκειται για διπλό τραύμα: την ανησυχία για τον γενετικό κίνδυνο και την ανακάλυψη ότι το παιδί τους προήλθε από ευρέως χρησιμοποιούμενο δότη.
Το βελγικό υπουργείο Υγείας δήλωσε ότι ενδέχεται το θέμα να αφορά και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Βουλγαρία, η Κύπρος, η Γερμανία, η Ισπανία, η Ουγγαρία, η Ιρλανδία, η Ελλάδα, η Ολλανδία και η Πολωνία.
Η πρώτη προειδοποίηση ήρθε τον Απρίλιο του 2020, όταν ο δότης «Χ» αποκλείστηκε προσωρινά από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Σπέρματος (ESB) ύστερα από τη διάγνωση καρκίνου σε παιδί που γεννήθηκε από αυτόν. Αν και αρχικά το δείγμα του δότη ήταν αρνητικό κατά την ανάλυση, τον Οκτώβριο του 2023, η ESB ενημέρωσε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη νέα ανάλυση και ο δότης αποκλείστηκε οριστικά.
Η μετάλλαξη του γονιδίου TP53 προκαλεί το σύνδρομο Li-Fraumeni (LFS), μια κληρονομική ασθένεια που αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνων πρώιμης έναρξης. Στο Βέλγιο, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας ειδοποιήθηκε ήδη από τον Απρίλιο του 2024, με στόχο την αναγνώριση όλων των παιδιών που έχουν προσβληθεί.
Η υπόθεση αναδεικνύει τις ελλείψεις στο σύστημα παρακολούθησης στο Βέλγιο, καθώς ο νόμος επιτρέπει σε έως έξι γυναίκες να χρησιμοποιούν το σπέρμα του ίδιου δότη. Ωστόσο, το όριο αυτό παραβιάζεται λόγω έλλειψης κατάλληλων εργαλείων παρακολούθησης. Σε άλλες χώρες, όπως η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία, έχουν θεσπιστεί αυστηρότερα όρια.
