Με μια ιστορική απόφαση που ανατρέπει το πολιτικό και θεσμικό τοπίο στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ανώτατο Δικαστήριο έδωσε χθες το «πράσινο φως» στην κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ να προχωρήσει στην εφαρμογή των πολιτικών της, ακόμη και όταν αυτές αμφισβητούνται νομικά, περιορίζοντας την εξουσία των κατώτερων δικαστηρίων να τις μπλοκάρουν σε εθνικό επίπεδο.
Με ψήφους 6-3, η συντηρητική πλειοψηφία του Δικαστηρίου καθόρισε αυστηρούς περιορισμούς στην πρακτική των ομοσπονδιακών δικαστών να εκδίδουν προσωρινές εντολές που αναστέλλουν την εφαρμογή προεδρικών διαταγμάτων. Η απόφαση, αν και σχετίζεται με την εντολή του Τραμπ για την κατάργηση του δικαιώματος ιθαγένειας από τη γέννηση, δεν εξετάζει την ουσία της υπόθεσης, αφήνοντας περιθώρια για νέες νομικές προσφυγές.
Η απόφαση αυτή αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο στα χέρια του Τραμπ, επιτρέποντάς του να προχωρήσει σε ριζικές και αμφιλεγόμενες μεταρρυθμίσεις χωρίς την άμεση παρέμβαση της δικαστικής αρχής. Ο ίδιος δήλωσε από τον Λευκό Οίκο ότι πρόκειται για μια «καταπληκτική απόφαση» που ικανοποιεί πλήρως την κυβέρνηση, αναφερόμενος στα «υπερβολικά» πανεθνικά μπλοκαρίσματα που χρησιμοποιούνταν από τους αντιπάλους του στα ζητήματα της μεταναστευτικής πολιτικής και της συμμετοχής τρανς ατόμων στις ένοπλες δυνάμεις.
Αξιοσημείωτο είναι ότι το σκεπτικό της απόφασης φέρει την υπογραφή της Έιμι Κόνεϊ Μπάρετ, η οποία στο παρελθόν είχε δεχθεί επικρίσεις ακόμη και από τον ίδιο τον Τραμπ, αλλά τώρα του προσφέρει ένα πολύτιμο εργαλείο για την ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας.
Από την άλλη πλευρά, οι τρεις φιλελεύθερες δικαστίνες αντέδρασαν έντονα, καταγγέλλοντας ότι η ετυμηγορία αυτή οδηγεί σε θεσμική εκτροπή και αποδυναμώνει τα συνταγματικά αντίβαρα. Η Σόνια Σοτομαγιόρ υπογράμμισε ότι το Δικαστήριο «παίζει το παιχνίδι του Τραμπ», επιτρέποντας την εφαρμογή «κατάφωρα αντισυνταγματικών πολιτικών» μέσω νομικών τεχνασμάτων.
Η Κετάντζι Μπράουν Τζάκσον προειδοποίησε ότι «η εκτελεστική αυθαιρεσία θα ανθίσει», υποδεικνύοντας ότι η κατάσταση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτη εκτελεστική εξουσία και κατάρρευση της συνταγματικής δημοκρατίας.
Αν και οι περιορισμοί στις εθνικές απαγορεύσεις είναι αυστηροί, το Ανώτατο Δικαστήριο άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο δικαστικής προστασίας μέσω συλλογικών αγωγών, επιτρέποντας σε ομάδες να ζητούν αναστολή πολιτικών που θίγουν ευρύτερες ομάδες πολιτών. Τέτοιες ενέργειες έχουν ήδη γίνει από οργανώσεις υπέρ των μεταναστών και εγκύων γυναικών που ζητούν την αναστολή της προεδρικής εντολής για παιδιά που γεννήθηκαν ή θα γεννηθούν μετά τις 19 Φεβρουαρίου 2025.
Η δικαστής Μπάρετ διευκρίνισε ότι σε περιπτώσεις άμεσου κινδύνου βλάβης, η έκδοση πανεθνικής εντολής αναστολής παραμένει εφικτή, κάτι που ήδη αξιοποιούν πολιτείες όπως η Καλιφόρνια που επιδιώκουν νέες νομικές παρεμβάσεις. Ο γενικός εισαγγελέας της Καλιφόρνια, Ρομπ Μπότα, τόνισε ότι η ελεύθερη μετακίνηση μεταξύ πολιτειών καθιστά δύσκολη οποιαδήποτε τοπική ερμηνεία του δικαιώματος ιθαγένειας, ενώ η Γενική Εισαγγελέας Παμ Μπόντι εκφράζει την πεποίθηση ότι το Ανώτατο θα επικυρώσει τελικά την εντολή του Τραμπ.
Η τελική μάχη αναμένεται να κορυφωθεί το φθινόπωρο, καθώς το δικαστικό θρίλερ σχετικά με το δικαίωμα ιθαγένειας θα παραμείνει στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης.
