Η Παγκόσμια Ημέρα των Ηλικιωμένων, γνωστή και ως Παγκόσμια Ημέρα για την τρίτη Ηλικία, εορτάζεται κάθε χρόνο την 1η Οκτωβρίου. Υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1990 ως φόρος τιμής στους ηλικιωμένους αλλά και για να αναδείξει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.
Ο φετινός εορτασμός επικεντρώνεται στην αναγνώριση και υποστήριξη του μετασχηματικού ρόλου που διαδραματίζουν στην προώθηση της δράσης, τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, αξιοποιώντας την εμπειρία τους στην ισότητα στην υγεία, στην οικονομική ευημερία, στην ανθεκτικότητα της κοινότητας και στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Μάλιστα, τον Απρίλιο του 2025, 81 κράτη μέλη του Συμβουλίου των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων υιοθέτησαν ψήφισμα για τη δημιουργία ανοιχτής διακυβερνητικής ομάδας εργασίας για την επεξεργασία ενός νομικά δεσμευτικού μέσου για την προώθηση και προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ηλικιωμένων.
Ένα από τα ζητήματα που η τρίτη ηλικία αντιμετωπίζει, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς, σχετίζεται με τη στεγαστική κρίση, η οποία δεν πλήττει μόνο τους νέους και τα νεαρά ζευγάρια, που με χαμηλό εισόδημα έχουν να αντιμετωπίσουν ακριβά ενοίκια ή έλλειψη διαθέσιμων κατοικιών για μια αξιοπρεπή διαβίωση.
Μιλώντας στο ΑΠΕ - ΜΠΕ, η κυρία Όλγα Δούρου, ερευνήτρια Ενεργής Γήρανσης και αντιδήμαρχος του Δήμου Αθηναίων Διαγενεακής Αλληλεγγύης, αναφέρεται στην αύξηση της αστεγίας στους ηλικιωμένους και αναδεικνύει ως επιτακτική ανάγκη τη δημιουργία κοινωνικής κατοικίας που να συμπεριλαμβάνει αυτήν την ηλικιακή ομάδα.
Δεδομένης και της εξέλιξης στο δημογραφικό και στο ερώτημα αν τα επόμενα χρόνια οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας θα αντιμετωπίσουν σοβαρότερο πρόβλημα ως προς τη στέγασή τους, η κυρία Δούρου υπογραμμίζει ότι η δημιουργία κοινωνικής κατοικίας που να συμπεριλαμβάνει αυτήν την ηλικιακή ομάδα είναι επιτακτική ανάγκη.
Κατά την ερευνήτρια Ενεργής Γήρανσης, η κεντρική κυβέρνηση πρέπει να λάβει άμεσα μέτρα σχεδιασμού πολιτικών σε κεντρικό επίπεδο. Η κοινωνική κατοικία πρέπει να θεσμοθετηθεί με τέτοιον τρόπο που να είναι εφικτό οι δήμοι να την υλοποιήσουν, με διαγενεακά χαρακτηριστικά ώστε να αποφύγουμε τις γερασμένες κοινότητες που ενδέχεται να οδηγήσουν στην κοινωνική απομόνωση.
Αναφορικά με το τι γίνεται σε αυτό το θέμα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η κυρία Δούρου χαρακτηρίζει τη Λισαβόνα ως μία πόλη πρότυπο για την δημιουργία κοινωνικής κατοικίας. Επισημαίνει επίσης το παράδειγμα του Άμστερνταμ όπου ξεκίνησε και ένα εξαιρετικό έργο το "Χωριό για άτομα με άνοια".
Η συγκατοίκηση (co-housing) ενεργών ηλικιωμένων 60+, αλλά και νέων, εντάσσεται στο πλαίσιο και της κοινωνικής κατοικίας και της αντιμετώπισης της ενεργούς γήρανσης. Αντίστοιχες δράσεις έχουν αρχίσει και στην Ελλάδα, με πρωτοβουλίες όπως η ΝΑΜΑ που προωθεί τη δημιουργία ανεξάρτητων και αυτοοργανωμένων κοινοτήτων συγκατοίκησης.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, ο αριθμός των ατόμων ηλικίας 60 ετών και άνω έχει υπερδιπλασιαστεί, ενώ ο αριθμός των ατόμων 80 ετών και άνω αυξάνεται ακόμη ταχύτερα. Αυτές οι δημογραφικές μεταβολές καταδεικνύουν την αυξανόμενη σημασία των ηλικιωμένων στην κοινωνία και την ανάγκη για κοινωνικές προσφορές που να τους υποστηρίζουν.
