Το ζήτημα των εξαρτήσεων των μαθητών στη χώρα μας επανέρχεται στο προσκήνιο με αφορμή μια πανευρωπαϊκή έρευνα που αποκαλύπτει επικίνδυνες συμπεριφορές των νέων αναφορικά με τη χρήση αλκοόλ, καπνού και ψυχοδραστικών ουσιών.
Η έρευνα δημοσιεύεται σε μία περίοδο κατά την οποία η ελληνική κοινωνία θλίβεται από τον θάνατο μιας 16χρονης στο Γκάζι, ο οποίος προήλθε από κατανάλωση αλκοόλ, αναδεικνύοντας για άλλη μια φορά την αδυναμία εφαρμογής του νόμου που απαγορεύει την πώληση αλκοολούχων ποτών και τσιγάρων σε ανηλίκους.
Η πανευρωπαϊκή έρευνα ESPAD 2024 εξετάζει τις επικίνδυνες συνήθειες μαθητών ηλικίας 15-16 ετών σε 37 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, σχετικά με τη χρήση αλκοόλ, καπνού και ψυχοδραστικών ουσιών. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μελέτη που έχει διεξαχθεί πρόσφατα, με 113.883 συμμετοχές νεαρών κοριτσιών και αγοριών.
Η ελληνική συμμετοχή ανέρχεται σε 6.810 μαθητές από 488 σχολικές μονάδες, με τα αποτελέσματα να δείχνουν μια ανησυχητική κατάσταση όσον αφορά την κατανάλωση αλκοόλ και καπνού. Οι Έλληνες έφηβοι διαθέτουν την πιο εύκολη πρόσβαση στο αλκοόλ σε όλη την Ευρώπη, και παρόλο που η συνολική κατανάλωση αλκοόλ βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 25 ετών, τα ποσοστά κατανάλωσης στους 16χρονους είναι αυξημένα σε σχεδόν όλες τις κατηγορίες.
Συγκεκριμένα, το 33% των 16χρονων έχει καταναλώσει τουλάχιστον πέντε ποτά σε μία μόνο περίσταση τον τελευταίο μήνα, με το ποσοστό των μαθητών που δηλώνουν ότι μέθυσαν να έχει φτάσει το 13%, από 10% το 2019. Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι ότι το 92% των ανηλίκων δηλώνει ότι μπορεί να προμηθευτεί αλκοόλ πολύ εύκολα, αποδεικνύοντας την έλλειψη ελέγχων στην αγορά.
Τα κορίτσια δεν υπολείπονται των αγοριών, καθώς το 87% δηλώνει ότι έχει δοκιμάσει αλκοόλ, ενώ τα αγόρια προηγούνται στην υπερβολική κατανάλωση με ποσοστό 39%, έναντι 35% των κοριτσιών. Η έρευνα δείχνει επίσης σημαντική χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου, με το 26% των μαθητών να το έχει χρησιμοποιήσει τον τελευταίο μήνα και το 65% να θεωρεί ότι είναι πολύ εύκολο να το βρουν.
Επιπλέον, η χρήση καπνού στην Ελλάδα είναι υψηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με το 54% των μαθητών να δηλώνει ότι έχει καπνίσει παραδοσιακό ή ηλεκτρονικό τσιγάρο, σε σύγκριση με το 48% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Τα ποσοστά των μαθητών που έχουν εύκολη πρόσβαση σε αυτά τα προϊόντα είναι εξαιρετικά υψηλά.
Στο πεδίο των ψυχοτρόπων ουσιών, τα ελληνικά ποσοστά είναι πλέον ίσα ή και ελαφρώς υψηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η χρήση εισπνεόμενων ουσιών και ισχυρών οπιοειδών παυσίπονων χωρίς ιατρική συνταγή αυξάνεται, ενώ οι έφηβοι δηλώνουν ότι θεωρούν εύκολη την πρόσβαση σε κάνναβη, κοκαΐνη ή ηρεμιστικά χωρίς ιατρική συνταγή.
Η κατάσταση είναι εξίσου ανησυχητική και στα τυχερά παιχνίδια και τα στοιχήματα, με την Ελλάδα να κατατάσσεται στις υψηλότερες θέσεις πανευρωπαϊκά, αφού το 11% των εφήβων δηλώνει συμμετοχή, σε σύγκριση με το 6% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι αυτά τα στοιχεία αντανακλούν μια ανησυχητική κοινωνική πραγματικότητα, με την κατανάλωση αλκοόλ και νικοτίνης από ανηλίκους να αυξάνεται, καθώς η πρόσβαση παραμένει ανεξέλεγκτη και η κατανάλωση θεωρείται «μαγκιά» ή μέσο κοινωνικής αποδοχής.
