Σήμερα, η Κρήτη βρίσκεται σε κατάσταση επιφυλακής, καθώς αύριο θα κηδευτεί ένα από τα θύματα του χθεσινού αιματηρού επεισοδίου μεταξύ δύο οικογενειών. Στο Ηράκλειο, η αστυνομία έχει ενισχύσει την παρουσία της, με τον αρχηγό της να έχει μεταβεί στην περιοχή. Σχολεία θα παραμείνουν κλειστά, καθώς υπάρχει ανησυχία για την ασφάλεια των παιδιών, ενώ οι παραδοσιακοί «σαστάδες», οι διαμεσολαβητές, βρίσκονται σε αδυναμία να παρέμβουν και να σταματήσουν αυτόν τον κύκλο της βίας.
Η πρόσφατη σύγκρουση στα Βορίζια προήλθε από μια φαινομενικά ασήμαντη αφορμή, κάτι που έχει συμβεί πολλές φορές στην Κρήτη, όπως η γνωστή υπόθεση της Αράδαινας το 1940, όπου μια κατσίκας έγινε η αφορμή για βεντέτα που άφησε επτά νεκρούς.
Η ιστορία της βεντέτας στην Κρήτη είναι γεμάτη με παραδείγματα παραλογισμού και βίας. Η προηγούμενη αναταραχή είχε σημειωθεί το Μάιο του 2023, όταν δύο μέλη μεγάλων οικογενειών από τα Ανώγεια σκοτώθηκαν. Η κόντρα αυτή, αν και είχε παραμείνει χαμηλών τόνων, οδήγησε σε μια σειρά εκδικητικών ενεργειών.
Η βεντέτα είναι μια παλιά πρακτική που συνδέεται με την εκδίκηση και τη δικαιοσύνη. Στην Κρήτη, ο κώδικας αυτός αποτυπώνεται στα γνωστά «μαύρα πουκάμισα» και τις παραδόσεις που περιβάλλουν την εκδίκηση. Οι άνδρες των οικογενειών που έχουν πληγεί συχνά διαλέγουν να εκφράσουν την οδύνη τους με τρόπους που αποπνέουν θυμό και επιθυμία για εκδίκηση.
Ακόμη και αν η βεντέτα δεν ξεκινά πάντα με φόνο, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές συγκρούσεις. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η απαγωγή της Τασούλας το 1950 που προκάλεσε στρατιωτικό νόμο στην Κρήτη, αποδεικνύοντας πως οι οικογενειακές διαμάχες μπορούν να αποκτήσουν πολιτικές διαστάσεις.
Η βεντέτα μεταξύ των οικογενειών Σαρτζέτη και Πεντάρη είναι ίσως η πιο γνωστή, με 110 καταγεγραμμένα θύματα από το 1941 έως το 1985, αν και οι πραγματικοί αριθμοί μπορεί να είναι ακόμα υψηλότεροι. Η εκλογή του Χρήστου Σαρτζετάκη το 1985 σηματοδότησε την τυπική λήξη αυτής της βεντέτας.
