Από την 1η Ιανουαρίου 2028, το ρωσικό φυσικό αέριο θα αποτελέσει παρελθόν για την Ευρώπη, κλείνοντας μια σημαντική ενεργειακή περίοδο που στήριξε την ανάπτυξή της για δεκαετίες. Η Ελλάδα, σε αυτή τη μεταβατική φάση, καλείται να αντικαταστήσει περίπου το 45% των φυσικών αερίων που εισάγει, δηλαδή σχεδόν 3,5 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως, που προέρχονται από τη Ρωσία.
Η αλλαγή αυτή δεν συνιστά μόνο μια εμπορική προσαρμογή, αλλά και μια γεωπολιτική αναδιάταξη που επανακαθορίζει τη θέση της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Παράλληλα, αυτή η διαδικασία φέρνει μαζί της σημαντικές οικονομικές προκλήσεις, αλλά και νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες.
Τους τελευταίους μήνες, η ενεργειακή αυτή στροφή συνοδεύεται από έντονη δραστηριότητα στην Αθήνα. Αμερικανοί αξιωματούχοι πραγματοποιούν συνεχείς συναντήσεις με την ελληνική κυβέρνηση και κορυφαίους Έλληνες επιχειρηματίες, επικεντρωμένοι στην ενέργεια, με το αμερικανικό LNG να είναι στο επίκεντρο.
Η Ουάσινγκτον φαίνεται να βλέπει την Ελλάδα ως στρατηγικό εταίρο, μέσω του οποίου θα διοχετεύονται νέες ροές LNG προς την Ευρώπη, αντικαθιστώντας σταδιακά το ρωσικό αέριο. Από τη Ρεβυθούσα και την Αλεξανδρούπολη μέχρι τα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη, η χώρα αναδεικνύεται σε κομβικό σημείο της νέας ενεργειακής γεωγραφίας της ηπείρου.
Το αμερικανικό LNG, το οποίο εισήχθη στην ελληνική αγορά το 2020, έχει πλέον αναδειχθεί σε σημαντική πηγή προμήθειας. Οι εισαγωγές από τις Ηνωμένες Πολιτείες αυξάνονται διαρκώς και το 2025 αναμένονται ιστορικά ρεκόρ.
Από τα περίπου 7 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα υγροποιημένου φυσικού αερίου που καταναλώνει η Ελλάδα ετησίως, περίπου 3 δισ. κυβικά μέτρα προέρχονται από τις ΗΠΑ, επιβεβαιώνοντας την κυριαρχία τους στην αγορά. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ, το LNG καλύπτει ήδη το 40% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου, με το 88% αυτών να προέρχεται από τις ΗΠΑ.
Ωστόσο, η Ελλάδα διατηρεί και άλλες πηγές προμήθειας LNG, αν και σε μικρότερες ποσότητες: 5% από τη Νιγηρία, 5% από τη Νορβηγία και 2% από την Αλγερία, η οποία ήταν προηγουμένως κυρίαρχη στην αγορά. Όσον αφορά το φυσικό αέριο, το 45% των συνολικών προμηθειών προέρχεται από το Σιδηρόκαστρο, ενώ το 10%-12% καλύπτεται από τον TAP που μεταφέρει αζέρικο αέριο.
Η ενεργειακή κρίση του 2022 έχει αλλάξει ριζικά το τοπίο, με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την απόφαση των ευρωπαϊκών χωρών να μην πληρώνουν το αέριο σε ρούβλια. Το LNG έχει αναδειχθεί σε κύρια πηγή τροφοδοσίας. Για παράδειγμα, η Βουλγαρία εκείνη την περίοδο προμηθεύονταν αποκλειστικά LNG, υπογραμμίζοντας την αυξανόμενη ζήτηση που ξεπέρασε τις 38 τεραβατώρες.
