Το νέο γεωπολιτικό και ενεργειακό σκηνικό που διαμορφώνεται μετά την υπερατλαντική διάσκεψη στην Αθήνα, με τη συμμετοχή κορυφαίων Αμερικανών και Ευρωπαίων αξιωματούχων, επιβεβαιώνει την αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας ως στρατηγικού εταίρου των Ηνωμένων Πολιτειών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η ενισχυμένη παρουσία των ΗΠΑ αποδεικνύει τη διάθεση της Ουάσινγκτον να προχωρήσει σε πιο βαθιές σχέσεις με την Αθήνα, καθιστώντας τη χώρα μας κομβικό σημείο στον τομέα της ενέργειας και της γεωπολιτικής μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Η συνολική αξία των συμφωνιών που προκύπτουν από αυτή τη νέα εποχή στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις ξεπερνά τα 30 δισεκατομμύρια ευρώ και στηρίζεται σε δύο βασικούς πυλώνες συνεργασίας.
Ο πρώτος πυλώνας σχετίζεται με το φυσικό αέριο και τις υποδομές LNG, με εκτιμώμενη αξία περίπου 26 δισ. ευρώ σε βάθος 20 ετών. Ο δεύτερος αφορά την επιτάχυνση της συνεργασίας στους υδρογονάνθρακες, με την προοπτική επενδύσεων που κυμαίνονται από 5 έως 10 δισ. ευρώ, ιδίως στο οικόπεδο του Ιονίου, όπου έχει εισέλθει πρόσφατα η ExxonMobil. Οι επενδύσεις αυτές μπορούν να είναι πολύ μεγαλύτερες εφόσον υπάρξουν ανακαλύψεις νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης και εφόσον ξεπεραστούν τυχόν νομικές και αδειοδοτικές διαδικασίες, επιτρέποντας στην Ελλάδα να αναδειχθεί σε παραγωγό φυσικού αερίου.
Η διάσκεψη αυτή έφερε συγκεκριμένες συμφωνίες στο πλαίσιο του Partnership for Transatlantic Energy and Climate Cooperation (P-TEC), με την υπογραφή πολυάριθμων συμβολαίων για την προμήθεια και απορρόφηση υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από 0,7 έως 4 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως, με τιμές βασισμένες στις τρέχουσες τιμές του φυσικού αερίου στον ολλανδικό κόμβο TTF.
Η αμερικανική εταιρεία Venture Global, ένας από τους μεγαλύτερους παίκτες στον τομέα του LNG, έχει υπογράψει 20ετές συμβόλαιο προμήθειας με την κοινοπραξία Atlantic See LNG Trade S.A., που αποτελείται από την Αktor και τη ΔΕΠΑ Εμπορίας. Η συμφωνία αυτή συνδέεται με τον τερματικό σταθμό της Αλεξανδρούπολης και αναμένεται να ενισχύσει τις εισαγωγές LNG από τις ΗΠΑ μέσω του Κάθετου Διαδρόμου.
Η στρατηγική αυτή θα καταστεί ακόμη πιο κρίσιμη καθώς η Ε.Ε. προγραμματίζει την πλήρη απαγόρευση των ρωσικών προμηθειών έως το 2028, αναμένοντας ότι περίπου 16 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου θα χρειαστεί να αντικατασταθούν άμεσα, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες των γειτονικών χωρών.
Οι συμφωνίες με τις χώρες του Κάθετου Διαδρόμου (Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Μολδαβία) περιλαμβάνουν ελάχιστη ετήσια προμήθεια 700 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων, εξασφαλίζοντας σταθερές ροές και προβλεψιμότητα για τις επενδύσεις σε υποδομές. Ο ρόλος της DFC (Development Finance Corporation) αναμένεται να είναι καθοριστικός, καθώς εξετάζει την ενεργό συμμετοχή της στη συμφωνία με την κοινοπραξία ΔΕΠΑ Εμπορίας - Αktor.
Η συνεργασία αυτή σηματοδοτεί μια νέα εποχή και για την Αktor, επεκτείνοντας τη δραστηριότητά της στον τομέα της ενέργειας και ενισχύοντας τη θέση της ως εθνικού παίκτη με διεθνές αποτύπωμα. Το σχέδιο περιλαμβάνει επενδύσεις και σε πλοία μεταφοράς LNG, με συνολικό κόστος περίπου 1 δισ. ευρώ, ενώ η εταιρεία εξετάζει τις καλύτερες επιλογές για την προμήθεια τους.
