Η Αθήνα και η Λευκωσία προετοιμάζονται για τις επερχόμενες εξελίξεις στην περιοχή, εν μέσω της ενεργούς εμπλοκής του προεδρίου Τραμπ στη Μέση Ανατολή και της στρατηγικής κατεύθυνσης των ΗΠΑ να αξιοποιήσουν την Ανατολική Μεσόγειο για την εξασφάλιση ενέργειας στην Ευρώπη. Το φιλόδοξο σχέδιο του IMEC αναμένεται να οδηγήσει σε μεγαλύτερη συμμετοχή των ΗΠΑ, προκειμένου να αποκατασταθεί η ειρήνη και η συνεργασία στην περιοχή. Η Ουάσινγκτον, φαίνεται, δεν επιθυμεί τοπικές αντιπαραθέσεις που θα μπορούσαν να κλονίσουν το επενδυτικό κλίμα και να υπονομεύσουν τους στρατηγικούς σχεδιασμούς της.
Η Αθήνα έχει ήδη αναλάβει πρωτοβουλίες για την τροφοδοσία της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης με LNG από τις ΗΠΑ, επιδιώκοντας παράλληλα να επεκτείνει τη συνεργασία της στην ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου. Επιπλέον, προτείνει το Φόρουμ 5x5 για τη μείωση των περιφερειακών εντάσεων, προσπαθώντας να καταστήσει σαφή τη «πατρότητα» αυτής της πρωτοβουλίας.
Οι τελευταίες εξελίξεις οδήγησαν σε νέα προσέγγιση σχετικά με την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου - Κρήτης, με τους Κυριάκο Μητσοτάκη και Νίκο Χριστοδουλίδη να συμφωνούν σε νέα μελέτη βιωσιμότητας του έργου, η οποία θα γίνει από ανεξάρτητο αξιολογητή και θα έχει την έγκριση της Ε.Ε. Στόχος είναι να προσδιοριστούν τα οικονομικά μεγέθη του έργου, το κόστος του οποίου έχει αυξηθεί σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις.
Η νέα μελέτη θα βοηθήσει στην αποδοχή της οικονομικής βιωσιμότητας του έργου, ανοίγοντας τον δρόμο για την αναζήτηση επενδυτών, καθώς οι αμφιβολίες και το γεωπολιτικό ρίσκο είχαν αποθαρρύνει προηγούμενους επενδυτές. Η Αθήνα προσβλέπει στην εμπλοκή Αμερικανών επενδυτών, όπως το κρατικό επενδυτικό ταμείο των ΗΠΑ (DFC), καθώς εκδηλώθηκε ενδιαφέρον από αμερικανικούς παράγοντες.
Η διαδικασία που αποφασίστηκε μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινή αναβολή δραστηριοτήτων, ενώ η διαχείριση του έργου από τον ΑΔΜΗΕ παραμένει σε εκκρεμότητα. Εν τω μεταξύ, η προσδοκία είναι ότι η εμπλοκή Αμερικανών επενδυτών θα περιορίσει τις απειλές από την Τουρκία, η οποία έχει εμποδίσει τις έρευνες βυθοσκόπησης στην περιοχή.
Η πρωτοβουλία του φόρουμ 5x5 είναι σε πρώιμο στάδιο, καθώς ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης προγραμματίζει κατ’ ιδίαν επαφές με τους ομολόγους του από τις άλλες χώρες. Ωστόσο, αναμένονται προκλήσεις, όπως η απαίτηση της Τουρκίας για εκπροσώπηση του ψευδοκράτους και οι διαφορές στις προσεγγίσεις για τα ζητήματα οριοθετήσεων.
Στο υπουργείο Εξωτερικών, εκτιμούν ότι η Τουρκία δεν θα είναι εξαρχής αρνητική στη συμμετοχή της, εφόσον υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες. Ο στόχος είναι να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο δέσμευσης για τις συζητήσεις, με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και την κυριαρχία των κρατών. Όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές, η επιτυχία του εγχειρήματος είναι αμφίβολη, αλλά η Αθήνα επιθυμεί να παραμείνει ανοιχτός ο διάλογος για την επίλυση των προβλημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο.
