Μια δημοσιογραφική έρευνα που διεξήχθη από 14 οργανισμούς αποκάλυψε ότι Δανός δότης σπέρματος, ο οποίος αγνοούσε ότι ήταν φορέας μιας γενετικής μετάλλαξης, έχει «γεννήσει» τουλάχιστον 197 παιδιά σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, επτά κλινικές στην Ελλάδα χρησιμοποίησαν σπέρμα από αυτόν τον δότη, ωστόσο οι Αρχές δεν απάντησαν στα αιτήματα για πληροφορίες, επικαλούμενες νομικά ζητήματα εμπιστευτικότητας.
Το Νοέμβριο του 2020, Έλληνας γιατρός ειδικευμένος στον παιδικό καρκίνο, ανακάλυψε τη μετάλλαξη TP53 σε τρία παιδιά της ίδιας οικογένειας, που είχαν συλληφθεί μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης με σπέρμα του συγκεκριμένου δωρητή. Ένα από τα παιδιά πάσχει από καρκίνο, ενώ το 2023 ο γιατρός εντόπισε και ένα τέταρτο παιδί από τον ίδιο δότη που φέρει επίσης τη μετάλλαξη.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Σπέρματος της Δανίας, η οποία προμήθευσε το σπέρμα, εξέφρασε τη «βαθιά συμπάθειά» της στις οικογένειες που έχουν επηρεαστεί, παραδεχόμενη ότι το σπέρμα χρησιμοποιήθηκε για τη γέννηση πολλών μωρών σε ορισμένες χώρες, όπως καταγράφεται και στον χάρτη του BBC.
Το σπέρμα προήλθε από έναν ανώνυμο άνδρα που είχε πληρωθεί για να γίνει δότης από το 2005, και χρησιμοποιήθηκε για σχεδόν 17 χρόνια. Παρόλο που είχε περάσει τους προεπιλεγμένους ελέγχους διαλογής, το DNA σε ορισμένα από τα κύτταρά του υπήρξε μεταλλαγμένο πριν από τη γέννησή του.
Η μετάλλαξη αυτή έχει επιδράσεις στο γονίδιο TP53, το οποίο είναι κρίσιμο για την αποφυγή καρκινικών κυττάρων. Ενώ το μεγαλύτερο μέρος του σώματος του δότη δεν περιέχει την επικίνδυνη μορφή του TP53, έως και το 20% του σπέρματός του την περιέχει. Τα παιδιά που θα γεννηθούν από αυτό το προσβεβλημένο σπέρμα θα φέρουν τη μετάλλαξη σε κάθε κύτταρο του σώματός τους, κάτι που είναι γνωστό ως σύνδρομο Li Fraumeni, το οποίο συνοδεύεται από πιθανότητα έως και 90% να αναπτύξουν καρκίνο, ιδιαίτερα κατά την παιδική ηλικία.
Η γενετίστρια καρκίνου στο Ινστιτούτο Έρευνας Καρκίνου στο Λονδίνο, Κλέιρ Τέρνμπουλ, σχολίασε ότι «είναι μια φοβερή διάγνωση» και ότι «υπάρχει ένα δια βίου βάρος να ζεις με αυτόν τον κίνδυνο».
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Σπέρματος δήλωσε ότι ο δότης και τα μέλη της οικογένειάς του δεν είναι άρρωστοι και ότι η συγκεκριμένη μετάλλαξη «δεν ανιχνεύεται προληπτικά με γενετικό έλεγχο». Επιπλέον, τόνισε ότι μόλις ανακαλύφθηκε το πρόβλημα, «αμέσως απέκλεισαν» τον δότη.
